Konferencja „Kazimierz Pułaski – 250-lecie konfederacji barskiej”
W dniu 3 lutego 2018 r., w ramach obchodów rocznicy konfederacji barskiej, w Muzeum Rolnictwa im. ks. Krzysztofa Kluka w Ciechanowcu, odbyła się konferencja naukowa pod tytułem „Kazimierz Pułaski – 250-lecie konfederacji barskiej”. Sympozjum wpisywało się w szersze obchody poświęcone wydarzeniom z lat 1768-1772. Współorganizatorem uroczystości było Łomżyńsko-Drohickie Bractwo Kurkowe w Ciechanowcu oraz Powiat Wysokomazowiecki. Program imprezy obejmował uroczystą Mszę świętą ku czci konfederacji barskiej, odsłonięcie tablicy ku czci Kazimierza Pułaskiego, konferencję naukową oraz na zakończenie „Bal Królewski” bractw kurkowych.
Podczas konferencji wygłoszono sześć referatów poświęconych osobie Kazimierza Pułaskiego i przebiegowi konfederacji barskiej w perspektywie regionalnej i ogólnopolskiej. Profesor Adam Czesław Dobroński, w wystąpieniu zatytułowanym „Konfederacja barska w historiografii polskiej” nakreślił ogólny obraz wydarzeń z lat 1768-1772. Przedstawił dorobek badaczy zajmujących się problematyką barską, poczynając od dzieł osiemansto- i dziewiętnastowiecznych, a kończąc na najnowszych publikacjach. Profesor Dobroński, w interesujący sposób, omówił zmieniające się sposoby postrzegania barzan, przez potomnych na przestrzeni dwustu pięćdziesięciu lat.
W referacie „Z konfederackich okopów na cokoły? Jak powstała legenda Kazimierza Pułaskiego”, sylwetkę tytułowego bohatera przedstawił Karol Kucharski, pracownik Muzeum im. Kazimierza Pułaskiego w Warce. Autor wystąpienia omówił przebiegający stopniowo proces mitologizacji osoby marszałka łomżyńskiego, który uwidaczniał się już w trakcie konfederacji. K. Kucharski zwrócił uwagę na dwie strony legendy Pułaskiego, czarną i białą. Negatywny wizerunek jego postaci, kreowany przez stronnictwo króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, służył zdyskredytowaniu ruchu barskiego w opinii krajowej i światowej. Jednak to pozytywny wizerunek Pułaskiego przeszedł do świadomości narodowej w Polsce i Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej.
Kolejny referat wygłosił Norbert Dariusz Tomaszewski, pracownik Muzeum Rolnictwa im. ks. Krzysztofa Kluka w Ciechanowcu. Referat zatytułowany „Konfederacja barska na pograniczu podlasko-mazowieckim”, przybliżył licznie zgromadzonej publiczności, regionalne epizody związane z wojną z lat 1768-1772. Oprócz naszkicowania ogólnego obrazu rozgrywających się w naszych okolicach wydarzeń, autor omówił kilka mało znanych epizodów, nie zawsze przynoszących chlubę konfederatom.
Zbigniew Romaniuk przedstawił referat „Ślady konfederacji barskiej na ziemi bielskiej”. W swym wystąpieniu zawarł informację dotyczące aktywności barzan, w jednej z trzech części przedrozbiorowego województwa podlaskiego. Przybliżył słuchaczom, sylwetki poszczególnych konfederatów i ważniejsze działania militarne. Z. Romaniuk wspomniał również o niebagatelnej roli, jaką w powyższych wydarzeniach, odegrała właścicielka Kocka i Siemiatycz ks. Anna Jabłonowska.
Kolejnym referentem był Eryk Kotkowicz, drugi obok Norberta Tomaszewskiego przedstawiciel gospodarzy. Tytuł wystąpienia brzmiał „Rodzina Starzeńskich wobec konfederacji barskiej”. W swoim referacie, autor scharakteryzował postawy wobec ruchu barskiego przedstawicieli Wielkopolskiej i Podlaskiej gałęzi rodu. Głównymi bohaterami wystąpienia byli kasztelan gnieźnieński Józef Starzeński oraz jego syn Krzysztof, którzy odcisnęli swe piętno na losach Izby Konsyliarskiej Województw Wielkopolskich. Nie mogło zabraknąć przy tym wzmianek na temat Macieja i Michała Starzeńskich przebywających wówczas na dworze białostockim.
Na zakończenie Jan Litwińczuk, pasjonat historii regionalnej, omówił starcie zbrojne między wojskami konfederackimi, a Rosjanami rozegrane pod Białymstokiem. W referacie „Bitwa pod Olmontami (17 VII 1769 r.)”, przedstawił okoliczności związane z tymi militarnymi zmaganiami. Uwadze autora nie umknęła bierna postawa, którą przyjął hetman Jan Klemens Branicki, którą to postawę poddał osobistej ocenie. Ciekawym elementem referatu, była kwestia śladów bitwy, które i dzisiaj można odnaleźć w terenie.
W konferencji udział wieli m.in.: J. E. Ksiądz Biskup Tadeusz Pikus, Wojewoda Podlaski Bohdan Paszkowski, Marszałek Województwa Podlaskiego Jerzy Leszczyński, Starosta Wysokomazowiecki Jacek Zieliński, Starosta Siemiatycki Jan Zalewski, Wicestarosta Wysokomazowiecki Leszek Gruchała, Sekretarz Starostwa Powiatowego w Bielsku Podlaskim Ryszard Anusiewicz, Burmistrz Ciechanowca Mirosław Reczko, Burmistrz Szepietowa Robert Wyszyński. Dużą grupę stanowili członkowie bractw kurkowych m.in. z Ciechanowca, Łomży, Krakowa, Gdańska, Radomia.
Wydarzenie było relacjonowane przez regionalne media: TVP3 Białystok, Radio Białystok, Katolickie Radio Podlasie oraz portale: Wysokomazowiecki 24, Podlasie 24.
